માનવીનું સંવેદન દીકરી માટે લગભગ એક્સરખું જ હોય છે. દીકરી જ્યારે પરણીને સાસરે જાય છે ત્યારે સૌથી વધુ વ્યથિત પિતા જ હોય છે. એક આયરશિ કહેવત છે. ‘A son is son, till he takes him a wife. Daughter is daughter all of her li’ દીકરો તો પારકી જણી આવે એટલે એનો થઇ જાય છે, પણ દીકરી તો બધો સમય દીકરી જ રહે છે. કવિ માઇકલની મૂંઝવણ એ જ છે કે હાઉ ટુ સે ગુડબાય? હું કેવી રીતે હસી શકું? તે મારી પાછળ જે ખાલીપો મૂક્યો છે તે કેવી રીતે ભરું? પુરુષ કેવી રીતે ગુડબાય કહેવું એ ક્યારેય જાણતો નથી અને સ્ત્રી ક્યારે ગુડબાય કહેવું એ જાણતી નથી. Why does it take a minute to say goodbye and Hello and Forever to say goodbye? પોપ સોંગના શબ્દોને આપણે બરાબર સમજયા નથી.

નવી પેઢી પોપ સંગીત પાછળ શા માટે પાગલ થઇને નાચે છે? કારણ કે નવી પેઢી સોંગને ફીલ કરે છે. દરેક વ્યક્તિના આત્મા પાસે એક શબ્દ વગરનું ગીત છુપાયેલું જ હોય છે. માઇકલ સ્મિથનું આ કન્યાવિદાયનું ગીત એન્જોય કરો:

‘મને કહે, મારી પાછળ તું જે ખાલીપો મૂકીને ગઇ છે

તે ખાલીપો હું કઇ રીતે ભરું?

આવતી કાલ કઇ રીતે ગઇ કાલ બની ગઇ?

મને ખબર નથી કે મારા આંસુઓની નદીને કઇ રીતે રોકું?

જે નદી ભરવામાં જ એક સદી જતી રહી છે

હું અહીં મારા હાથ ફેલાવીને ઊભો છું -

જેમાં તે તારી જાતને સુરક્ષિત માની,

જ્યાં સુધી તને ઊડતાં ન આવડ્યું

મને કહે, ‘તારાં સ્વપ્નાં પૂરાં કરવા માટે

મારાથી દૂર કેમ જાય છે?

તને ઊડતાંઆવડી ગયું છે.

હું રડવાની જગ્યાએ કઇ રીતે હસું?

તારી વિદાયને શુભવિદાય કેમ કહું?’

બહુ ટચી સોંગ છે. કવિઓ સોલ્જર જેવા હોય છે, જે બંદીવાન શબ્દોને મુક્ત કરે છે. કેટલાંક ગીત એવાં હોય છે કે નવી પેઢી નાચતી થઇ જાય છે. ન્યૂ યોર્કની એક છોકરી સોંગ ગાતાં ગાતાં નૃત્યમાં તન્મય થઇ ગઇ. પછી એને રિયલાઇઝ થયું કે તે એકલી એકલી નાચે છે. કોઇ દર્શક કે શ્રોતા નથી એટલે એણે ગીત ગાવાનું બંધ કર્યું.‘

joshi.r.anil@googlemail.com

કાવ્ય વિશ્વ, અનિલ જોશી