Facestorys.com
Made in India
કવિતા એક એવી ચીજ છે કે એમાં તમે ખોટું બોલી શકતા નથી
મિશિગન સરોવર નગરી છે.સરવરિયાની પાળે બેઠા બેઠા મને વિખ્યાત શાયર ઝફર ગોરખપુરી યાદ આવી ગયા છે. વર્ષો પહેલા મુંબઈમાં ઝફર સાહેબ સાથે અનેક કલાકો સાથે બેસીને ગઝલગોષ્ઠી કરી હતી એનું સ્મરણ થઇ ગયું ઉર્દુના આ શાયરની જિંદગીનો મોટાભાગનો હિસ્સો સાહિર લુધિયાનવી, કૈફી આઝમી, અલી સરદાર ઝાફરી અને મજરૂહ સુલતાનપુરીની સંગતિમાં પસાર થયો છે તલત મહેમૂદ જેવા ગઝલ ગાયકે તો 1954માં ઝફરની ગઝલોનું એક આલ્બમ પ્રસિદ્ધ કર્યું હતું શાયરી અને ગઝલ વિષે ઝફર સાહેબનું ભાવવિશ્વ સમજવા જેવું છે. ઝફર ગોરખપુરી બહુ જ સ્પષ્ટ ભાષામાં કહે છે : " કવિતા એક એવી ચીજ છે કે એમાં તમે ખોટું બોલી શકતા નથી. આદમી પોલિટીકસમાં જૂઠ્ઠું બોલી શકે છે બિઝનેસમાં ખોટું બોલી શકે છે. વ્યવહારમાં જુઠ્ઠો સાબિત થઇ શકે છે.પણ કવિતામાં જુઠ્ઠું બોલી શકાતું નથી. ગઝલ એક એવો કાવ્યપ્રકાર છે કે એમાં પથ્થર ઉપર ગુલાબ ઉગાડવાની શરત છે.એમાં ફાસફૂસિયાનું કોઈ કામ નથી શાયરીનો નાતો જીવતી જિંદગી સાથે છે. સાચી ગઝલમાં જિંદગીનો શ્વાસ ધબકતો હોય છે. શબ્દોના ફક્ત કે તુકબંધી શાયરી બનતી નથી " ઝફર સાહેબની એક ગઝલની આ પંક્તિઓ કેવી ધારદાર છે તે ફિલ કરો. શાયર લખે છે : " વો તુમ્હારા લમ્સ જો પતા હૈ ઉંચી ડાલીકા, હાથ પહોંચે તક તો મોસમ દૂસરા આ જાયે ગા " આ શેરમાં તમે જુઓ કે માનવીની નિયતિ જ એવી છે કે એને જયારે કૈક હાથવગું થાય છે ત્યારે જ વિસ્મયની ઋતુ બદલાઈ જાય છે. ઝફર સાહેબનો એક બીજો શેર તમે ફિલ કરો : "કૌન યાદ આયા કિ મહકારે કહા સે આયી ?
દશ્તમેં ખુશ્બુ કી બોછારે કહા સે આ ગઈ ?કૈસી શબ હૈ, એક એક કરવટમૈ કટ જતા હૈ જિસ્મ " ઝફર સાહેબના આ શેરમાં એનો અંદાઝે-બયા પરમ આસ્વાદ્ય છે અહીં પ્રણયની વાત છે. કોઈક યાદ આવી ગયું છે ચારે તરફ ખુશ્બુ ફેલાઈ ગઈ છે.દરેક ક્ષણ મહેક મહેક થઇ ગઈ છે એ પછી શાયર કહે છે આ શબ ( એટલે કે રાત ) કેવી બની ગઈ છે કે એક એક પડખું ફરતા જ શરીર કપાઈ જાય છે. મારી પથારીમાં તલવારો ક્યાંથી આવી ગઈ ? પથારીમાં તલવારો આવી જવાની કલ્પના સાવ નવી છે ઝફર સાહેબના ભાવવિશ્વમાં અનુભૂતિની સચ્ચાઈ છે પોતીકી અભિવ્યક્તિ છે અને દર્દનો અહેસાસ છે. એક અતૃપ્ત પ્યાસ છે એક શેરમાં ઝફર સાહેબ લખે છે : " જો પ્યાસે હો તો અપને સાથ રખો એક બાદલ ભી, યહ દુનિયા હૈ, વિરાસત મેં કોઈ કૂવા નહિ દેતા "અર્થાંત તમે જો તરસ્યા હો તો તમારી સાથે તમારું પોત્તાનું જ એક વાદળું રાખો અહીં વારસામાં તમ
ને કોઈ કૂવો નહી નહિ આપે આ શાયરને જિંદગી એક વિધવા દુલ્હન જેવી લાગે છે જિંદગી ભીના લાકડા જેવી લાગે છે આ બધામાં સહુએ એકપણ લબ્ઝ બોલ્યા વિના સળગવાનું છે.ઝફર ગોરખપુરીની ગઝલો વાંચ્યા પછી એવું ફિલ થાય છે કે આ શાયરે જિંદગીની ખરબચડી જમીન ઉપર ઊભા રહીને ઈન્સાનિયત રાગ છેડ્યો છે.ઝફર સાહેબ એના એક બીજા શેરમાં કહે છે : "મૈ ઐસા ખૂબસૂરત રંગ હૂં , દિવારકા અપની, અગર નિકલા તો ઘરવાલો કી નાદાની સે નિકલુંગા " આ શેરમાં શાયરના મિજાજનો રંગ દેખાય છે. હું મારા ઘરની દિવાલોનો ખૂબસુરત રંગ છું, જો ઊડી જઈશ તો મારા ઘરવાળાની નાદાનીને કારણે ઊડી જઈશ " ઈરાદા હો અટલ તો મોજ્ઝા ઐસા ભી હોતા હૈ, દિયે કો ઝિંદા રખતી હૈ,હવા, ઐસા ભી હોતા હૈ "ઝફર સાહેબે કેટલા બધા લાઘવથી જિંદગીનો અનુવાદ કર્યો છે આખો પરિવાર એક જ ઘરમાં રહેતો હોય ચાત કોઈ મળી શકતા નાં હોય વાતચીત પણ થતી નાં હોય એ ઘર વિષે ઝફર સાહેબ લખે છે :'" સાથ હૈ મિલના અગર ચાહું તો મિલતા ભી નહી, એક ઘરમે ઇતની દિવારે કહશે આ ગઈ ?શાયર ઝફર ગોરખપુરીનું આ ભાવવિશ્વ છે
Comment
Blog Posts
परिक्षा
Posted by Hemshila maheshwari on March 10, 2024 at 5:19pm 0 Comments 0 Likes
अग्नि ना सही
अंदेशे कर देते है आज की सीता को भस्मीभूत !
रिश्तों की प्रत्यंचा पर सदा संधान लिए रहेता है वह तीर जो स्त्री को उसकी मुस्कुराहट, चूलबलेपन ओर सबसे हिलमिल रहेने की काबिलियत पर गडा जाता है सीने मे !
परीक्षा महज एक निमित थी
सीता की घर वापसी की !
धरती की गोद सदैव तत्पर थी सीताके दुलार करने को!
अब की कुछ सीता तरसती है माँ की गोद !
मायके की अपनी ख्वाहिशो पर खरी उतरते भूल जाती है, देर-सवेर उस… Continue
ग़ज़ल
Posted by Hemshila maheshwari on March 10, 2024 at 5:18pm 0 Comments 0 Likes
कभी कभी की उदासी भली लगी ऐसी कि हम दीवाने मुसलसल उदास रहने लगे
अज़ीम लोग थे टूटे तो इक वक़ार के साथ किसी से कुछ न कहा बस उदास रहने लगे
तुझे हमारा तबस्सुम उदास करता था तेरी ख़ुशी के लिए हम उदास रहने लगे
उदासी एक इबादत है इश्क़ मज़हब की वो कामयाब हुए जो उदास रहने लगे
Evergreen love
Posted by Hemshila maheshwari on September 12, 2023 at 10:31am 0 Comments 1 Like
અધૂરા રહી ગયેલા અરમાન
આજે પણ
આંટાફેરા મારતા હોય છે ,
જાડા ચશ્મા ને પાકેલા મોતિયાના
ભેજ વચ્ચે....
યથાવત હોય છે
જીવનનો લલચામણો સ્વાદ ,
બોખા દાંત ને લપલપતી
જીભ વચ્ચે
વીતી ગયો જે સમય
આવશે જરુર પાછો.
આશ્વાસનના વળાંકે
મીટ માંડી રાખે છે,
ઉંમરલાયક નાદાન મન
વળેલી કેડ ને કપાળે સળ
છતાંય
વધે ઘટે છે હૈયાની ધડક
એના આવવાના અણસારે.....
આંગણે અવસરનો માહોલ રચી
મૌન… Continue
जिन्दा हों तो जिंदगी कि मिसाल बनो
Posted by Pooja Yadav shawak on July 31, 2021 at 10:01am 0 Comments 1 Like
झूठ का साथी नहीं सच का सवाल बनो
यूँ तो जलती है माचिस कि तीलियाँ भी
बात तो तब है जब धहकती मशाल बनो
रोक लो तूफानों को यूँ बांहो में भींचकर
जला दो गम का लम्हा दिलों से खींचकर
कदम दर कदम और भी ऊँची उड़ान भरो
जिन्दा हों तो जिंदगी कि मिसाल बनो
झूठ का साथी नहीं सच का सवाल बनो
यूँ तो अक्सर बातें तुझ पर बनती रहेंगी
तोहमते तो फूल बनकर बरसा ही करेंगी
एक एक तंज पिरोकर जीत का हार करो
जिन्दा हों तो जिंदगी… Continue
प्यार को प्यार ही रहने दो ना ...
Posted by Jasmine Singh on July 15, 2021 at 6:25pm 0 Comments 1 Like
No more pink
Posted by Pooja Yadav shawak on July 6, 2021 at 12:15pm 1 Comment 2 Likes
क्या रंग किसी का व्यक्तित्व परिभाषित कर सकता है नीला है तो लड़का गुलाबी है तो लड़की का रंग सुनने में कुछ अलग सा लगता है हमारे कानो को लड़कियों के सम्बोधन में अक्सर सुनने की आदत है.लम्बे बालों वाली लड़की साड़ी वाली लड़की तीख़े नयन वाली लड़की कोमल सी लड़की गोरी इत्यादि इत्यादि
कियों जन्म के बाद जब जीवन एक कोरे कागज़ की तरह होता हो चाहे बालक हो बालिका हो उनको खिलौनो तक में श्रेणी में बाँट दिया जता है लड़का है तो कार से गन से खेलेगा लड़की है तो गुड़िया ला दो बड़ी हुई तो डांस सिखा दो जैसे… Continue
यूँ ही मिल जाती जिंदगी तो क्या बात थी
Posted by Pooja Yadav shawak on June 25, 2021 at 10:04pm 0 Comments 3 Likes
मुश्किलों ने तुझे पाने के काबिल बना दिया
न रुलाती तू मुझे अगर दर्द मे डुबो डुबो कर
फिर खुशियों की मेरे आगे क्या औकात थी
तूने थपकियों से नहीं थपेड़ो से सहलाया है
खींचकर आसमान मुझे ज़मीन से मिलाया है
मेरी चादर से लम्बे तूने मुझे पैर तो दें डाले
चादर को पैरों तक पहुंचाया ये बड़ी बात की
यूँ ही मिल जाती जिंदगी तो क्या बात थी
मुश्किलों ने तुझे पाने के काबिल बना दिया
Pooja yadav shawak
वो जो हँसते हुए दिखते है न लोग अक्सर वो कुछ तन्हा से होते है पराये अहसासों को लफ़्ज देतें है खुद के दर्द पर खामोश रहते है जो पोछतें दूसरे के आँसू अक्सर खुद अँधेरे में तकिये को भिगोते है वो जो हँसते…
Posted by Pooja Yadav shawak on March 24, 2021 at 1:54pm 1 Comment 1 Like
वो जो हँसते हुए दिखते है न लोग
अक्सर वो कुछ तन्हा से होते है
पराये अहसासों को लफ़्ज देतें है
खुद के दर्द पर खामोश रहते है
जो पोछतें दूसरे के आँसू अक्सर
खुद अँधेरे में तकिये को भिगोते है
वो जो हँसते हुए दिखते है लोग
अक्सर वो कुछ तन्हा से होते है
© 2024 Created by Facestorys.com Admin.
Powered by
Badges | Report an Issue | Privacy Policy | Terms of Service
You need to be a member of Facestorys.com to add comments!
Join Facestorys.com