એક વ્યક્તિ ક્યારેય એક જ જગ્યાએ આખી જિંદગી વિતાવી દેતી નથી. દરેક વ્યક્તિ પ્રવાસી છે. શબ્દનું પણ આવું જ છે. શબ્દ પ્રવાસી છે. અર્થનો પ્રવાસી. અર્થના રસ્તા પર એ પ્રવાસ કરે છે. અર્થ શબ્દમાં રંગોળી પૂરે છે. અર્થ એ શબ્દોનું રૃપ છે, શબ્દોની શોભા છે. અર્થ શબ્દને રૃપ આપે છે, આકાર આપે છે, ગંધ આપે છે, ઓળખ આપે છે. શબ્દ અર્થના પ્રવાસે નીકળતો હોય છે.

શબ્દોને વસ્ત્રો હોય છે. તે અર્થનાં જુદાં જુદાં વસ્ત્ર પહરે છે. કોઈ પણ શબ્દને ક્યારેય એક જ અર્થના વાઘા ન પહેરાવી શકાય. આપણે આખી જિંદગી એક જ કપડાં…

(પુસ્તકનું નામ : સવાર લઈને,

પ્રકાશક : નવભારત સાહિત્ય મંદિર, અમદાવાદ)

સવાર લઈને

સંપાદકોના મોટા ચાળણામાંથી સામયિકોમાં વેરાતી ગઝલો અને છાશવારે ફૂટી નીકળતાં ગઝલનાં ગ્રંથ-પ્રકાશનોએ ગુજરાતી સાહિત્યમાં એવી ઊબ પેદા કરી છે કે એક સામયિકને જાહેર કરવું પડ્યું કે ‘ગઝલ પાઠવશો નહીં.’ હમણાં હમણાં એક સાથે ઘણા ગઝલસંગ્રહોમાંથી પસાર થવાનું બન્યું ત્યારે એમ લાગ્યું કે જાણે કોઈ ભયંકર કંટાળાના દુઃસ્વપ્નમાંથી પસાર થઈ રહ્યા છીએ. ઉર્દૂ ગઝલમાં પણ એવા તબક્કા આવ્યા છે કે કલીમુદ્દીન અહમદ જેવાએ…

use your syahમાત્ર દોઢ-બે મહિનામાં જ 'એક હતી વાર્તા' પુસ્તકની બધી જ નકલો ખલાસ થઈ ગઈ.
આ પુસ્તકને ટૂંક સમયમાં પુનઃમુદ્રિત કરાવવા બદલ ગુજરાતી વાચકોનો દિલથી આભાર...
આ જ પુસ્તકની એક સાવ ટચુકડી-નાનકડી માત્ર એક મિનિટમાં વંચાઈ જતી વાર્તા... આશા છે આપને ગમશે...
મિટિંગ
http://www.anilchavda.com/archives/1241ee here...

મંદમંદ આ મહેક ઊઠી છે ચાલો રસભર થઈએ,

એકમેકના મનમાં એવો સુંદર અવસર થઈએ.

જીવન નામનો એક શેરડીનો સાંઠો એક ખેતરમાં રહેતો હતો. તેની સાથે બીજા પણ અનેક સાંઠાઓ રહેતા હતા. બધા માણસો રોજ શેરડીના સાંઠા ખાવા આ ખેતરમાં આવતા હતા. ક્યારેક જુદાં જુદાં પ્રાણીઓ પણ આ શેરડીના ખેતરમાં સાંઠા ખાવા આવી ચડતાં.

શેરડીના સાંઠાઓ ખૂબ જ રસદાર અને સ્વાદિષ્ટ હતા. બધાને આ સાંઠાઓ ખાવાની ખૂબ જ મજા આવતી, પણ એક તકલીફ પડતી. માંડ મજા આવતી ત્યાં વચ્ચે ગાંઠ આવી જતી. ગાંઠમાં સ્વાદ કંઈ ના મળતો ને ઊલટાની મહેનત વધારે પડતી. એટલે જ્યારે પણ સાંઠો ખાવામાં વચ્ચે ગાંઠ આવતી ત્યારે ખાનાર વ્યક્તિ શેરડીના…

મૃત્યુ (ત્રણ લઘુકાવ્યો)

1.

મૃત્યુ

આપણને દરરોજ

તમાકુની જેમ

ધીમે ધીમે ચાવીને થૂંકી રહ્યું છે

એક દિવસ

એ આપણો

સંપૂર્ણપણે કોગળો કરી નાખશે.

2.

એક દિવસ

મૃત્યુ નામે એક અદૃશ્ય પંખી આવશે

આપણને એની તીક્ષ્ણ

અને ધારદાર ચાંચ વડે

ખોતરી કાઢશે

સમયના શરીરમાંથી

મરેલ પશુની આંખ ખોતરતા કાગડાની જેમ!

3.

એનાં લગ્ન થયાં હશે?

કોની સાથે?

કોઈ બાળક હશે…

http://www.anilchavda.com/archives/1032

મૃત્યુ (ત્રણ લઘુકાવ્યો)

1.

મૃત્યુ

આપણને દરરોજ

તમાકુની જેમ

ધીમે ધીમે ચાવીને થૂંકી રહ્યું છે

એક દિવસ

એ આપણો

સંપૂર્ણપણે કોગળો કરી નાખશે.

2.

એક દિવસ

મૃત્યુ નામે એક અદૃશ્ય પંખી આવશે

આપણને એની તીક્ષ્ણ

અને ધારદાર ચાંચ વડે

ખોતરી કાઢશે

સમયના શરીરમાંથી

મરેલ પશુની આંખ ખોતરતા કાગડાની જેમ!

3.

એનાં લગ્ન થયાં હશે?

કોની…

ખૂબ જાળવી તોય હાથથી છૂટી ગઈ રે લોલ,

ઇચ્છાઓથી ભરચક બરણી ફૂટી ગઈ રે લોલ.

કઈ રીતે એ ફૂટી ગઈ

સૌ ચરચો ચરચો ચરચોજી,

કાચ તૂટતી વેરાઈ કંઈ

કરચો કરચો કરચોજી

કરચો વીણવામાં જ જિંદગી ખૂટી ગઈ રે લોલ;

ઇચ્છાઓથી ભરચક બરણી ફૂટી ગઈ રે લોલ.

મનની આ અભરાઈ ખૂબ જ

ઊંચી ઊંચી ઊંચીજી,

અને અમે સંતાડી રાખી

કૂંચી કૂંચી કૂંચીજી

તોય કઈ ટોળી આવીને લૂટી ગઈ રે લોલ?

ઇચ્છાઓથી ભરચક બરણી ફૂટી ગઈ રે લોલ.

- અનિલ ચાવડા…

એક બાળકની પ્રશ્નગઝલ

ધ્રુસકે ધ્રુસકે વૃક્ષ આપણી જેમ રડે? હેં મા?

ઊભા ઊભા ખાલી એને ચડે થડે? હેં મા?

હદથી ઝાઝી ક્યાંય વગાડે કા’ન વાંસળી,

એને પણ દાદાની માફક શ્વાસ ચડે? હેં મા?

દૂર આભમાં ધડબડ ધડબડ શું ગાજે છે?

મારી જેમ જ પ્રભુ સ્વર્ગમાં રમે દડે? હેં મા?

કાલ ‘પરી’ને સો રૂપિયાની નોટ જડી’તી,

એમ મને પણ સપનાંઓની બેગ જડે? હેં મા?

તેં કીધું’તું ત્રણ પગલે ત્રણ લોક સમાવ્યા,

હું…

પ્રિય  મિત્રો 

ત્રણ મા (મુક્તક સોનેટ)

ઘડી ગોદમાં લે, ઘડી ગાલ ચૂમે;

ઘડી કાંખમાં લઈને ચોપાસ ઘૂમે.

ઘડી ડાળ પરનું એ પંખી બતાવે,

ઘડી મારી સાથે એ હળવેથી ઝૂમે.

ગયા વર્ષ વીતી ને થઈ હુંયે માતા,

હૃદયમાં ઉગાડી કળી જેમ શાતા,

ઘડી ગોદમાં લઉં, ઘડી ગાલ ચૂમું;

પરી કેવી સુંદર દિધી તે વિધાતા.

ફરી વર્ષ વીત્યાં થઈ પુત્રી મોટી,

ફરી આંગણામાંથી શરણાઈ દોટી.

ફરી કોઈ આવ્યું છે ટહુકાને લેવા,

ફરી ઘરની સઘળી…

પુસ્તક-વિમોચન

પ્રિય મિત્રો,

તારીખ : 15-2-2013ના રોજ મારાં 3 પુસ્તકોનું વિમોચન એચ.કે. આર્ટ્સ કોલેજ, આશ્રમ રોડ, અમદાવાદ યોજાઈ ગયું.

આ પ્રસંગની થોડી છબીમય લાગણીઓ આપની સાથે વહેંચવા માગું છું.…

પ્રિય મિત્રો,

તારીખ : 15-2-2013ના રોજ મારાં 3 પુસ્તકોનું વિમોચન એચ.કે. આર્ટ્સ કોલેજ, આશ્રમ રોડ, અમદાવાદ યોજાઈ ગયું.

આ પ્રસંગની થોડી છબીમય લાગણીઓ આપની સાથે વહેંચવા માગું છું.…

ઘડી ગોદમાં લે, ઘડી ગાલ ચૂમે;

ઘડી કાંખમાં લઈને ચોપાસ ઘૂમે.

ઘડી ડાળ પરનું એ પંખી બતાવે,

ઘડી મારી સાથે એ હળવેથી ઝૂમે.

ગયા વર્ષ વીતી ને થઈ હુંયે માતા,

હૃદયમાં ઉગાડી કળી જેમ શાતા,

ઘડી ગોદમાં લઉં, ઘડી ગાલ ચૂમું;

પરી કેવી સુંદર દિધી તે વિધાતા.

ફરી વર્ષ વીત્યાં થઈ પુત્રી મોટી,

ફરી આંગણામાંથી શરણાઈ દોટી.

ફરી કોઈ આવ્યું છે ટહુકાને લેવા,

ફરી ઘરની સઘળી મહેકને વળોટી.

પધારી છે પુત્રી નવું પુષ્પ લઈને,

ઘડી ગોદમાં લે, ઘડી ગાલ ચૂમે.

- અનિલ…

અમે રંગની સાથે સાથે જાત અમારી ઘોળી છે,
અને એમની આંખે જોયું એમાં પણ રંગોળી છે…

હું મઘમઘતો કેસૂડો એ ખળખળ વહેતું પાણી,
એકમેકમાં ભળી જઈને કરીએ ખૂબ ઉજાણી…
અને ઉજાણી કરવા આવી રંગોની કૈં ટોળી છે,
અમે રંગની સાથે સાથે જાત અમારી ઘોળી છે…

યુગોયુગોથી સપનાંઓ પણ હતાં બ્લેક ને વ્હાઇટ,
રંગ તમારો ભળ્યો શ્વાસમાં થયું બધુંયે રાઇટ.
અડ્યા તમે તો લાગ્યું ઇચ્છા કેસર અંદર બોળી છે,
અમે રંગની સાથે સાથે જાત અમારી ઘોળી છે…

- અનિલ ચાવડા

જ્યારથી એ જણ કશાની શોધમાં છે,
ત્યારથી આખું જગત વિરોધમાં છે.

ચાહું છું એને વધારે તીવ્રતાથી,
વ્યક્તિ જે જે મારી પ્રત્યે ક્રોધમાં છે.

માનવી ને પહાડ વચ્ચે ફેર શો છે?
એક આંસુમાં છે, બીજો ધોધમાં છે.

હોય છે માણસ પ્રમાણે સત્ય નોખાં,
મારું એ મારી કથાના બોધમાં છે.

કૂંપળો તો છેવટે ઊગી જ જાશે,
સેંકડો પથ્થર ભલે અવરોધમાં છે.

~ અનીલ ચાવડા