“ઇન્સત્રૂમેન્ટ ધેટ રેકોર્ડ, એનાલાઇઝ,સમારાઈઝ, ઓર્ગેનાઈઝ, ડીબેટ એન્ડ એક્સ્પ્લેઇન ઇન્ફોર્મેશન વિચ આર ઇલ્યુસટ્રેટીવ, નોન-ઇલ્યુસટ્રેટીવ, હાર્ડબાઉન્ડ,પેપરબેક,જેકેટેડ,નોન-જેકેટેડ,વિથ અ ફોરવર્ડ ઇન્ટ્રોડકશન, ટેબલ ઓફ કન્ટેન્ટ,ઈન્ડેક્ષ ધેટ આર ઇન્ટેનડેડ ફોર ધ એનલાઈટમેન્ટ,અંડરસ્ટેન્ડિંગ,એનરીચમેન્ટ,એનહાન્સમેન્ટ એન્ડ એજ્યુકેશન ઓફ ધ હ્યુમન બ્રેઈન થ્રુ ધ સેન્સરી રૂટ ઓફ વિઝન...... સમટાઈમ ટચ.” 

“વોટ ડુ યુ વિશ ટુ સે?”.“બુક્સ સર, કિતાબે.. “ 

                  “થ્રી ઇડીયટસ”ના આ સંવાદથી આપણે ખૂબ પરિચિત છીએ.પણ આજે અચાનક આ સંવાદ અહી લખવાનું શું કારણ હોઈ શકે? દુનિયામાં બધી જ વસ્તુ પાછળ કારણ હોઈ છે.જેમ મૂવીના આ દ્રશ્યમાં સરળ વ્યાખ્યાને બદલે ગોખાયેલી અને લાંબી વ્યાખ્યાને મહત્તા અપાય છે એ જ પ્રમાણે જિંદગીના સરળ કારણો કરતા આપણે હમેશા જટિલ પ્રશ્નોને જ મહત્તા આપી છે. ખેર, મૂળ વાત પર આવીએ તો આજના લેખની શરૂઆત પુસ્તકોની આ જટિલ વ્યાખ્યાથી કરવા પાછળનો હેતુ છે કે આજે “વિશ્વ પુસ્તક દિન” છે.આ દિવસને “ઇન્ટરનેશનલ ડે ઓફ ધ બૂક” કે પછી “વર્લ્ડ બૂક ડેયસ” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.દર વર્ષે ૨૩મી એપ્રિલે આ દિવસ યુનેસ્કોના નેતૃત્વ હેઠળ ઉજવવામાં આવે છે.આ ઉજવણીનો હેતુ વાંચન, પ્રકાશન અને કોપીરાઈટને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.સૌપ્રથમ વાર ૧૯૯૫માં આ દિવસની ઉજવણી શરુ કરવામાં આવી હતી.આ દિવસની પસંદગી બે કારણોને આધારે કરવામાં આવી હતી.એક, મહાન કવિ અને નાટ્યલેખક વિલિયમ શેક્સપીયરની જન્મતિથિ તથા મરણતિથિ અને બીજા અનેક મહાન નવલકથાકારો અને પત્રકારોની મરણતિથિને ધ્યાનમાં રાખીને શ્રદ્ધાંજલિરૂપે આ દિવસની સમગ્ર વિશ્વમાં ઉજવણી કરવામાં આવે છે.તો ઘણા દેશો માર્ચ મહિનાના પહેલા ગુરુવારને “વિશ્વ પુસ્તક દિન” તરીકે ઉજવે છે. 

                     આ દિવસની ઉજવણીનો હેતુ ઘણો સ્પષ્ટ છે.મહાન લેખકો અને નવલકથાકારોની યાદમાં, તેમણે લખેલા અત્યંત રસપ્રદ અને જાણીતા પુસ્તકો તથા બાળકો અને દરેક વર્ગના લોકો સુધી પુસ્તક્વાંચનથી મળતા અનહદ આનંદની લાગણી પહોચાડવાની આ એક ઝુંબેશ છે.વળી, લેખકો જેમની ખોટ આજેય આપણે અનુભવી શકીએ છે તેમના અભિવાદન માટેય આ દિવસ સમગ્ર વિશ્વમાં ખૂબ હોંશથી ઉજવાય છે.બીજો મહત્વનો હેતુ લોકોમાં કોપીરાઈટ વિષે જાગૃતતા ફેલાવવાનો પણ છે.વિશ્વભરના લોકોમાં કોપીરાઈટ વિષે સમજણ વધે અને કોપીરાઈટની જાળવણી થાય એ અત્યંત આવશ્યક છે.આ ઉપરાંત, ખરેખર આ દિવસે લોકો દ્વારા કઈ પ્રવૃત્તિ થાય છે એ જાણવું વધુ રસપ્રદ છે.આખા વિશ્વમાં વાંચન અને એકબીજાની સંસ્કૃતિને જાળવવા તથા એની વૃદ્ધિ કરવા અનેક પ્રવૃતિઓ કરવામાં આવે છે.એમાંની ઘણી પ્રવૃતિઓ આંતરરાષ્ટ્રીય સહકાર અથવા મિત્રતાને પ્રોત્સાહિત કરવા અંગેની હોય છે.ઘણી બધી પ્રવૃતિઓ જેવી કે ગ્રુપમાં પુસ્તકોનું વાંચન અને નાટકો રજૂ કરવા,બૂક્માંર્ક્સની વહેચણી કરવી,સાહિત્યિક સ્પર્ધાઓના વિજેતાઓની ઘોષણા કરવી અને કોપીરાઈટ વિશેની સમજણ વધારવી તથા લેખકોની બુદ્ધિમત્તા જાળવવા જેવી અનેક પ્રવૃત્તિ રસસ્પ્રદ રીતે માણવામાં આવે છે. ઘણા વર્ષથી યુનેસ્કો બાળકો અને યુવાનોની સાહિત્યમાં “સર્વિસ ઓફ ટોલેરન્સ”ને સન્માનિત કરી રહ્યું છે.આ સન્માન નવલકથા, નાની વાર્તાઓનો સંગ્રહ તથા ચિત્રકાથાઓ કે જે ધેર્ય, શાંતિ, પરસ્પર સમજુતી અને એકબીજાની સંસ્કૃતિ માટેના સન્માનમાં વધારો કરવા માટે કરવામાં આવે છે.વધુમાં, દર વર્ષે પોસ્ટર બનવવામાં આવે છે અને તેની આખા વિશ્વમાં વહેચણી કરવામાં આવે છે.એમાં યુથને અને ખાસ કરીને બાળકોને પુસ્તકો વાચવા પ્રોત્સાહન મળે તથા સાહિત્યનું મૂલ્ય વધે એ હેતુસર ચિત્રો દર્શાવામાં આવે છે.વિશ્વ પુસ્તક દિવસ અને કોપીરાઈટદિવસ માટે લોગો પણ બનવાવમાં આવ્યો છે.જેમાં એક વર્તુળ બતાવામાં આવે છે કે જે દુનિયાનું સંકેત છે જયારે બે પુસ્તક દર્શાવ્યા છે જેમાનું એક ખુલ્લું રાખવામાં આવ્યું છે.