નાદાનીનું ઘરેણું ક્યાંક ખોવાઈ ગયું છે

પ્રકૃતિના બદલતા રંગો ફિલ કરવા માટે બુધ્ધિની જરૂર હોતી નથી બુધ્ધિ ચેતના અને સમજદારીની સહચરી હોવી જોઈએ પ્રતિભાશાળી સર્જકો હમેશા ચેતનાના સંવાહકો રહ્યા છે.એમાં બુધ્ધિનું ગણિત નથી હોતું અત્યારે હું શિકાગોમાં છું ત્યારે મને અહીના જ કવિ કાર્લ સેન્ડબર્ગની એક નાનકડી કવિતા યાદ આવી જાય છે." માં એ મને પૂછ્યું : તારા માટે કેટલા ઈંડાની આમલેટ બનાવું ? " મેં તરત કહ્યું " માત્ર બે જ ઈંડાની આમલેટ બનાવ " પણ માં એ ત્રણ ઈંડાની આમલેટ બનાવીને મને આપી દીધી। હું ખાઈ ગયો બોલો સાહેબ , કયું અંકગણિત સાચું કહેવાય ? મારું કે મારી માં નું ?" કવિતા અહીં પૂરી થાય છે. કવિ એ કહેવા માગે છે કે માં નું જ અંકગણિત સાચું હોય છે

વિદેશની ધરતી પર રઝળપાટ કરવાની મજા એ છે કે અહીં રૂઢિઓ અને જૂની માન્યતાઓને પડકાર મળે છે.ચેતનાની બધી જ બંધ બારીઓ ખુલી જાય છે પાનખરનું દરેક પાંદડું એક ફાટી ગયેલી ચોપડીનું પાનું હોય છે, એમાં નંબર નથી હોતા પણ રંગ હોય છે. કવિની ચાલ ઉફરી હોય એમાં મને રસ પડે છે તુર્ગનેવ જેવા દાર્શનીકે એક ચોંકાવનાર વિધાન કર્યું છે : " જે સાહિત્યમાંથી માત્ર સાહિત્યની જ વાસ આવતી હોય તે એ અધમ કક્ષાનું સાહિત્ય છે. આ વિધાન સહુને વિચારતા કરી મુકે એવું છે. ઉન્નતભ્રૂ કલમધારીઓને માથે મણિ નથી હોતો પણ ટાલ હોય છે અહીં હું મારી ટાલની વાત કરું છું હું અભણ માનવી છું આપણા ઋષિ મુનિઓએ જીવનને આનંદનું સ્પંદન કહ્યું છે પરંતુ ભૌતિક સુખો મેળવવાની લાલસામાં આનંદબોધ લુપ્ત થઇ ગયો છે.ઉપનિષદમાં પણ લખ્યું છે કે સૃષ્ટિની પ્રત્યેક રચના આનંદની જ નીપજ છે આનંદથી જ પ્રાણીઓ જીવતા રહે છે પછી આનંદના જ ખોળામાં સૂઈ જાય છે દોસ્ત નિદા ફાઝ્લીએ લખ્યું છે "સોચ સમજવાલો કો થોડી નાદાની દે મૌલા " નાદાનીનું ઘરેણું ક્યાંક ખોવાઈ ગયું છે

તુલસીદાસ જેવા સર્જક મહાકાવ્યની જે પરંપરા છે એને તોડીને સાવ ઉફરા ચાલ્યા છે તુલસીદાસની "કલિકાલ ચેતના "અને "ખલવંદના "એક નવી જ ચીજ છે તમે જો રામચરિત માનસ ધ્યાનપૂર્વક વાંચો તો શરૂઆતમાં જ લાગે કે તુલસીએ પરંપરા તોડી છે તુલસીએ પૂર્વ કવિઓનું સ્મરણ અને આહવાન કર્યું છે.તુલસીદાસ "ઇદં કવેભ્યો પૂર્વેભ્યો "કહીને અટકી જતા નથી પરંતુ જે કવિઓ થઇ ગયા છે,વર્તમાનમાં જે કવિઓ હયાત છે અને ભવિષ્યમાં જે કવિઓ આવશે એ સમસ્ત કવિગણને તુલસીદાસે નિષ્કપટ પ્રણામ કર્યા છે તુલસી જેવા કવિ એમ લખે કે "કવિત-વિવેક એક નહિ મોરે,સત્ય કહ્હૂ લિખી કાગદ કોરે "આમાં રૂઢીને નિભાવવાની નમ્રતા નથી પણ કવિના આત્મવિશ્વાસની અભિવ્યક્તિ છે. તુલસીદાસે બહુ જ સ્પષ્ટ ભાષામાં કહ્યું છે કે જગત જડ-ચેતન-ગુણ-દોષમય જ સર્જાયું છે સારપ અને બૂરાઇને તમે સ્વાયત્ત શક્તિઓની જેમ અલગ કરી શકતા નથી મોટી વાત એ છે કે તુલસીએ શયતાન (ઇવિલ )નો પણ સ્વીકાર કર્યો છે

અમેરિકામાં દર વર્ષે ઓગષ્ટ મહિનાના અંતમાં રેડ ઇન્ડિયન દિવસ ઉજવાય છે.સીએટલ નામના આદિવાસીની સ્મૃતિમાં આ દિવસ ઉજવાય છે.આપને સહુ જાણીએ છે કે સિએટલ અમેરિકાનું એક શહેર છે.એનું નામ જ આ આદિવાસી સિએટલના નામ ઉપરથી પડ્યું છે. રેડ ઇન્ડિયન આદિવાસીઓ પોતાને વસુંધરા પુત્રો જ માને છે. માટી સાથે એનો લોહીનો સંબંધ છે. તમારે એને ઘેર જવું હોય તો માટી ખુંદતા જવું પડે મારે વાત તો આદિવાસી સિએટલ વિષે કરવી છે. 11 માર્ચ 1854માં આદિવાસી ટોળકીના આગેવાન સિએટલે જે કાવ્યમય વાત કરી હતી તે બહુ સમજવા જેવી છે. રેડઇન્ડિયન કવિતાની કેટલીક પંક્તિઓ તમે એન્જોય કરો

તમે વરસાદ અને વહેતા પાણીના માલિક છો ?
હવા તમારી માલિકીની છે ?
મારા પૂર્વજો કહી ગયા છે કે 
આપણે આ પૃથ્વીના માલિક નથી પણ પૃથ્વીના અંશ છીએ 
મારી બા કહેતી હતી કે 
આ માટીનો દરેક કણ પવિત્ર છે ઝાડનું એકે એક પાંદડું પવિત્ર છે 
વૃક્ષની શિરાઓમાં વહેતો રસ એ મારી નસોમાં વહી રહ્યો છે 
હવાને પવિત્ર રાખો 
જમીનને પવિત્ર રાખો

Views: 322

Comment

You need to be a member of Facestorys.com to add comments!

Join Facestorys.com

Blog Posts

परिक्षा

Posted by Hemshila maheshwari on March 10, 2024 at 5:19pm 0 Comments

होती है आज के युग मे भी परिक्षा !



अग्नि ना सही

अंदेशे कर देते है आज की सीता को भस्मीभूत !



रिश्तों की प्रत्यंचा पर सदा संधान लिए रहेता है वह तीर जो स्त्री को उसकी मुस्कुराहट, चूलबलेपन ओर सबसे हिलमिल रहेने की काबिलियत पर गडा जाता है सीने मे !



परीक्षा महज एक निमित थी

सीता की घर वापसी की !



धरती की गोद सदैव तत्पर थी सीताके दुलार करने को!

अब की कुछ सीता तरसती है माँ की गोद !

मायके की अपनी ख्वाहिशो पर खरी उतरते भूल जाती है, देर-सवेर उस… Continue

ग़ज़ल

Posted by Hemshila maheshwari on March 10, 2024 at 5:18pm 0 Comments

इसी बहाने मेरे आसपास रहने लगे मैं चाहता हूं कि तू भी उदास रहने लगे

कभी कभी की उदासी भली लगी ऐसी कि हम दीवाने मुसलसल उदास रहने लगे

अज़ीम लोग थे टूटे तो इक वक़ार के साथ किसी से कुछ न कहा बस उदास रहने लगे

तुझे हमारा तबस्सुम उदास करता था तेरी ख़ुशी के लिए हम उदास रहने लगे

उदासी एक इबादत है इश्क़ मज़हब की वो कामयाब हुए जो उदास रहने लगे

Evergreen love

Posted by Hemshila maheshwari on September 12, 2023 at 10:31am 0 Comments

*પ્રેમમય આકાંક્ષા*



અધૂરા રહી ગયેલા અરમાન

આજે પણ

આંટાફેરા મારતા હોય છે ,

જાડા ચશ્મા ને પાકેલા મોતિયાના

ભેજ વચ્ચે....



યથાવત હોય છે

જીવનનો લલચામણો સ્વાદ ,

બોખા દાંત ને લપલપતી

જીભ વચ્ચે



વીતી ગયો જે સમય

આવશે જરુર પાછો.

આશ્વાસનના વળાંકે

મીટ માંડી રાખે છે,

ઉંમરલાયક નાદાન મન



વળેલી કેડ ને કપાળે સળ

છતાંય

વધે ઘટે છે હૈયાની ધડક

એના આવવાના અણસારે.....



આંગણે અવસરનો માહોલ રચી

મૌન… Continue

जिन्दा हों तो जिंदगी कि मिसाल बनो

Posted by Pooja Yadav shawak on July 31, 2021 at 10:01am 0 Comments

जिन्दा हों तो जिंदगी कि मिसाल बनो

झूठ का साथी नहीं सच का सवाल बनो

यूँ तो जलती है माचिस कि तीलियाँ भी

बात तो तब है जब धहकती मशाल बनो



रोक लो तूफानों को यूँ बांहो में भींचकर

जला दो गम का लम्हा दिलों से खींचकर

कदम दर कदम और भी ऊँची उड़ान भरो

जिन्दा हों तो जिंदगी कि मिसाल बनो

झूठ का साथी नहीं सच का सवाल बनो



यूँ तो अक्सर बातें तुझ पर बनती रहेंगी

तोहमते तो फूल बनकर बरसा ही करेंगी

एक एक तंज पिरोकर जीत का हार करो

जिन्दा हों तो जिंदगी… Continue

No more pink

Posted by Pooja Yadav shawak on July 6, 2021 at 12:15pm 1 Comment

नो मोर पिंक

क्या रंग किसी का व्यक्तित्व परिभाषित कर सकता है नीला है तो लड़का गुलाबी है तो लड़की का रंग सुनने में कुछ अलग सा लगता है हमारे कानो को लड़कियों के सम्बोधन में अक्सर सुनने की आदत है.लम्बे बालों वाली लड़की साड़ी वाली लड़की तीख़े नयन वाली लड़की कोमल सी लड़की गोरी इत्यादि इत्यादि

कियों जन्म के बाद जब जीवन एक कोरे कागज़ की तरह होता हो चाहे बालक हो बालिका हो उनको खिलौनो तक में श्रेणी में बाँट दिया जता है लड़का है तो कार से गन से खेलेगा लड़की है तो गुड़िया ला दो बड़ी हुई तो डांस सिखा दो जैसे… Continue

यूँ ही मिल जाती जिंदगी तो क्या बात थी

Posted by Pooja Yadav shawak on June 25, 2021 at 10:04pm 0 Comments

यूँ ही मिल जाती जिंदगी तो क्या बात थी
मुश्किलों ने तुझे पाने के काबिल बना दिया
न रुलाती तू मुझे अगर दर्द मे डुबो डुबो कर
फिर खुशियों की मेरे आगे क्या औकात थी
तूने थपकियों से नहीं थपेड़ो से सहलाया है
खींचकर आसमान मुझे ज़मीन से मिलाया है
मेरी चादर से लम्बे तूने मुझे पैर तो दें डाले
चादर को पैरों तक पहुंचाया ये बड़ी बात की
यूँ ही मिल जाती जिंदगी तो क्या बात थी
मुश्किलों ने तुझे पाने के काबिल बना दिया
Pooja yadav shawak

Let me kiss you !

Posted by Jasmine Singh on April 17, 2021 at 2:07am 0 Comments

वो जो हँसते हुए दिखते है न लोग अक्सर वो कुछ तन्हा से होते है पराये अहसासों को लफ़्ज देतें है खुद के दर्द पर खामोश रहते है जो पोछतें दूसरे के आँसू अक्सर खुद अँधेरे में तकिये को भिगोते है वो जो हँसते…

Posted by Pooja Yadav shawak on March 24, 2021 at 1:54pm 1 Comment

वो जो हँसते हुए दिखते है न लोग
अक्सर वो कुछ तन्हा से होते है
पराये अहसासों को लफ़्ज देतें है
खुद के दर्द पर खामोश रहते है
जो पोछतें दूसरे के आँसू अक्सर
खुद अँधेरे में तकिये को भिगोते है
वो जो हँसते हुए दिखते है लोग
अक्सर वो कुछ तन्हा से होते है

© 2024   Created by Facestorys.com Admin.   Powered by

Badges  |  Report an Issue  |  Privacy Policy  |  Terms of Service