Facestorys.com
Made in India
ખિલ્લી ઉપર મારો ગાઉન ટીંગાડીને નીકળી જાઉં
આજે મારે આપ સહુ મિત્રો સાથે ઈજીપ્તની પ્રતિભાશાળી કવિયત્રી ઈમાન મર્સેલની કવિતાઓ વિષે થોડોક સત્સંગ કરવો છે ઈમાન માર્સેલે ફેરો યુનિવર્સીટીમાંથી એમ એ અને પી એચડી કર્યું છે. ઈમાન " ડોટર ઓફ અર્થ " નામના સામયિકની સ્થાપક અને કૉએડિટર રહી ચૂકી છે અત્યારે ઈમાન બોસ્ટનમાં એના પતિ સાથે રહે છે. બે સંતાનો મુરાદ અને ફિલિપ્સ કેનેડામાં છે. ઈમાન 1999 સુધી એરેબિક ભાષાના એસોસિએટેડ પ્રોફેસર તરીકે અલ્બ્રતા યુનીવર્સીટીમાં સેવાઓ આપી ચૂકી છે.ઈમાન મર્સેલની રચનાઓનું ભાવવિશ્વ બિલકુલ અલગ છે. આપણે જે ઘરમાં વર્ષો સુધી રહ્યા હોઈએ અને પછી એ ઘર છોડીને નવા ઘરમાં શિફ્ટ થઈએ ત્યારે જૂના ઘરની સ્મૃતિઓનો ચાવીઝૂડો સાથે લેતા જઈએ છીએ.આપણી ભાષામાં બલવન્તરાય ઠાકોરનું " જૂનું પિયરઘર " તમને જરૂર યાદ આવશે રાજેન્દ્ર શાહનું " આયુષ્યના અવશેષે " કાવ્યની સ્મૃતિ આળસ મરડીને ઉભી થશે. બાલમુકુન્દ દવેનું જૂનું ઘર ખાલી કરતા સોનેટ તરત યાદ આવી જશે. ઈમાન મર્સેલનો જૂના ઘર વિષેનો અનુભવ અલગ છે.ઈમાનની આ કવિતા વાંચો :
એક દિવસ હું એ મકાનની પાસેથી પસાર થતી હતી
જે મકાન વર્ષો સુધી મારું ઘર રહ્યું હતું
મને એ વિચાર નથી આવતો કે
આ ઘરથી મારા દોસ્તોના ઘર કેટલા છેટા હતા
પેલી જાડીપાડી વિધવા હવે મારી પડોશણ નથી
જેના પ્રેમ માટેના રૂદનો મને ઊંઘમાંથી જગાડી દેતા હતા
ભ્રમથી બચવા માટે કેટલીક ચીજોને મારે ભૂલવી પડશે
એ માટે હું મારા ડગલા ગણીશ
નીચલા હોઠને દાંતથી દબાવીને થોડોક કાપીને
એના દર્દની મજા લઈશ
અથવા મારી આંગળીઓને બીઝી રાખવા માટે
ટીશ્યુ પેપરનું આખું પેકેટ ફાડવા માટે આપી દઈશ
ત્યાં પહોચવા માટે હું શોર્ટકટ નહિ લઉં
હું મારા દાંતોને શિખવાડી દઈશ કે નફરતને કેમ ચાવવી
જે મારી ભીતર જ જન્મી હતી
આ મકાન વર્ષો સુધી મારું ઘર રહ્યું
આ કોઈ હોસ્ટેલ નહોતી કે જ્યાં બારણાની પાછળ
ખિલ્લી ઉપર મારો ગાઉન ટીંગાડીને નીકળી જાઉં
ઈમાન મર્સેલની આ કવિતાનું સંવેદન ખાસ સમજવા જેવું છે. અહીં કોઈ લાગણીવેડા નથી. કવિ ચિત્ત બિલકુલ નિર્ભ્રાંત છે. પોતાની અંદર રહેલી નફરતને કેમ ચાવી જવી એ દાંતોને શિખવાડવાની વાત ઈમાન કરે છે.આ કવિયત્રી હવે અછાંદસ કવિતાઓ વધુ લખે છે લયબદ્ધ ગીતો લખવા છોડી દીધા છે. કેરોના સાહિત્યિક મેગેઝિનોમાં એની કવિતાઓ અવારનવાર પ્રસિધ્ધ થતી રહે છે ઈમાનની કવિતાનું ભાવવિશ્વ રોજબરોજની જિંદગીના પ્રસંગો, એનો આનંદ, એના દુખ-દર્દથી ભરેલું છે. અત્યારે ઈમાન બોસ્ટન છોડીને કેનેડામાં સ્થાયી થઇ છે ઈમાન પોતે એક સામયિકની એડિટર તરીકે રહી ચૂકી છે એટલે એણે " એડિટરની કેબિન " ઉપર એક સરસ કવિતા લખી છે. તંત્રીનો અર્થ " માત્ર " તંત્રવાહક " થાય છે. તંત્રને વહન કરે તે તંત્રી એ વાત ઈમાન બરાબર સમજે છે.તંત્રીના ગમા-અણગમાથી તે પરિચિત છે.ઈમાન એ પણ જાણે છે કે તંત્રી અનેક ગિલ્ટ સાથે જીવતો હોય છે.
ઈમાન લખે છે : " હું જે ટપાલો ખોલતી હતી એમાં કેટલા બધા અભાગી લેખકોનું થૂંક સૂકાઈ ગયું હતું " ઈમાનની ચેતનાને આવું બધું ફાવ્યું નહિ એટલે તો એણે તંત્રીપદ છોડી દીધું અને સર્જકતાના માર્ગે વળી ગઈ. એક એડિટરની કેબિન કેવી હોય છે એનું વર્ણન માર્સેલે પોતાના સ્વાનુભવને આધારે આ કવિતામાં કર્યું છે. કવિતાનું શીર્ષક છે : " એડિટરની કેબિન "
એકવાર હું બની ગઈ એક સાહિત્યિક સામયિકની તંત્રી
અને આખી દુનિયા મારા માટે ધૂળ ખાતી હસ્તપ્રતો બની ગઈ
રોજ ટપાલોનો ઢગલો થતો હતો
પરબીડિયા પર ચોડેલી ટિકીટો ઉખાડવાનું રોમાંચક કામ મારે રોજ કરવું પડતું
જે ટિકીટો પર અભાગી લેખકોનું થૂંક સુકાતું હતું
રોજે રોજ એડિટરની કેબિનમાં આવવું અને મારી જાતને એક ખૂણામાં ધરી દેવી
જાણે મ્રારા કોન્ટેક્ટ લેન્સને બહાર કાઢીને મૂકતી હોઉં
બીજા લોકોની હતાશાને માપવા માટે
મારી પાસે હતાશા જ હતી
બહુ સાફ શબ્દોમાં કહું તો આ બિલકુલ ઉચિત નહોતું એક સામયિક માટે
જેનું લક્ષ્ય એક સમતાવાદી સમાજ છે
એડિટરની કેબિનમાં કોઈ બાલ્કની નહોતી
સર્વત્ર કાતરો જ હતી
Comment
-
Comment by Saeed Shaikh on July 26, 2016 at 8:45pm
-
bahu saras........
Blog Posts
परिक्षा
Posted by Hemshila maheshwari on March 10, 2024 at 5:19pm 0 Comments 0 Likes
अग्नि ना सही
अंदेशे कर देते है आज की सीता को भस्मीभूत !
रिश्तों की प्रत्यंचा पर सदा संधान लिए रहेता है वह तीर जो स्त्री को उसकी मुस्कुराहट, चूलबलेपन ओर सबसे हिलमिल रहेने की काबिलियत पर गडा जाता है सीने मे !
परीक्षा महज एक निमित थी
सीता की घर वापसी की !
धरती की गोद सदैव तत्पर थी सीताके दुलार करने को!
अब की कुछ सीता तरसती है माँ की गोद !
मायके की अपनी ख्वाहिशो पर खरी उतरते भूल जाती है, देर-सवेर उस… Continue
ग़ज़ल
Posted by Hemshila maheshwari on March 10, 2024 at 5:18pm 0 Comments 0 Likes
कभी कभी की उदासी भली लगी ऐसी कि हम दीवाने मुसलसल उदास रहने लगे
अज़ीम लोग थे टूटे तो इक वक़ार के साथ किसी से कुछ न कहा बस उदास रहने लगे
तुझे हमारा तबस्सुम उदास करता था तेरी ख़ुशी के लिए हम उदास रहने लगे
उदासी एक इबादत है इश्क़ मज़हब की वो कामयाब हुए जो उदास रहने लगे
Evergreen love
Posted by Hemshila maheshwari on September 12, 2023 at 10:31am 0 Comments 1 Like
અધૂરા રહી ગયેલા અરમાન
આજે પણ
આંટાફેરા મારતા હોય છે ,
જાડા ચશ્મા ને પાકેલા મોતિયાના
ભેજ વચ્ચે....
યથાવત હોય છે
જીવનનો લલચામણો સ્વાદ ,
બોખા દાંત ને લપલપતી
જીભ વચ્ચે
વીતી ગયો જે સમય
આવશે જરુર પાછો.
આશ્વાસનના વળાંકે
મીટ માંડી રાખે છે,
ઉંમરલાયક નાદાન મન
વળેલી કેડ ને કપાળે સળ
છતાંય
વધે ઘટે છે હૈયાની ધડક
એના આવવાના અણસારે.....
આંગણે અવસરનો માહોલ રચી
મૌન… Continue
जिन्दा हों तो जिंदगी कि मिसाल बनो
Posted by Pooja Yadav shawak on July 31, 2021 at 10:01am 0 Comments 1 Like
झूठ का साथी नहीं सच का सवाल बनो
यूँ तो जलती है माचिस कि तीलियाँ भी
बात तो तब है जब धहकती मशाल बनो
रोक लो तूफानों को यूँ बांहो में भींचकर
जला दो गम का लम्हा दिलों से खींचकर
कदम दर कदम और भी ऊँची उड़ान भरो
जिन्दा हों तो जिंदगी कि मिसाल बनो
झूठ का साथी नहीं सच का सवाल बनो
यूँ तो अक्सर बातें तुझ पर बनती रहेंगी
तोहमते तो फूल बनकर बरसा ही करेंगी
एक एक तंज पिरोकर जीत का हार करो
जिन्दा हों तो जिंदगी… Continue
प्यार को प्यार ही रहने दो ना ...
Posted by Jasmine Singh on July 15, 2021 at 6:25pm 0 Comments 1 Like
No more pink
Posted by Pooja Yadav shawak on July 6, 2021 at 12:15pm 1 Comment 2 Likes
क्या रंग किसी का व्यक्तित्व परिभाषित कर सकता है नीला है तो लड़का गुलाबी है तो लड़की का रंग सुनने में कुछ अलग सा लगता है हमारे कानो को लड़कियों के सम्बोधन में अक्सर सुनने की आदत है.लम्बे बालों वाली लड़की साड़ी वाली लड़की तीख़े नयन वाली लड़की कोमल सी लड़की गोरी इत्यादि इत्यादि
कियों जन्म के बाद जब जीवन एक कोरे कागज़ की तरह होता हो चाहे बालक हो बालिका हो उनको खिलौनो तक में श्रेणी में बाँट दिया जता है लड़का है तो कार से गन से खेलेगा लड़की है तो गुड़िया ला दो बड़ी हुई तो डांस सिखा दो जैसे… Continue
यूँ ही मिल जाती जिंदगी तो क्या बात थी
Posted by Pooja Yadav shawak on June 25, 2021 at 10:04pm 0 Comments 3 Likes
मुश्किलों ने तुझे पाने के काबिल बना दिया
न रुलाती तू मुझे अगर दर्द मे डुबो डुबो कर
फिर खुशियों की मेरे आगे क्या औकात थी
तूने थपकियों से नहीं थपेड़ो से सहलाया है
खींचकर आसमान मुझे ज़मीन से मिलाया है
मेरी चादर से लम्बे तूने मुझे पैर तो दें डाले
चादर को पैरों तक पहुंचाया ये बड़ी बात की
यूँ ही मिल जाती जिंदगी तो क्या बात थी
मुश्किलों ने तुझे पाने के काबिल बना दिया
Pooja yadav shawak
वो जो हँसते हुए दिखते है न लोग अक्सर वो कुछ तन्हा से होते है पराये अहसासों को लफ़्ज देतें है खुद के दर्द पर खामोश रहते है जो पोछतें दूसरे के आँसू अक्सर खुद अँधेरे में तकिये को भिगोते है वो जो हँसते…
Posted by Pooja Yadav shawak on March 24, 2021 at 1:54pm 1 Comment 1 Like
वो जो हँसते हुए दिखते है न लोग
अक्सर वो कुछ तन्हा से होते है
पराये अहसासों को लफ़्ज देतें है
खुद के दर्द पर खामोश रहते है
जो पोछतें दूसरे के आँसू अक्सर
खुद अँधेरे में तकिये को भिगोते है
वो जो हँसते हुए दिखते है लोग
अक्सर वो कुछ तन्हा से होते है
© 2024 Created by Facestorys.com Admin.
Powered by
Badges | Report an Issue | Privacy Policy | Terms of Service
You need to be a member of Facestorys.com to add comments!
Join Facestorys.com