અમદાવાદના કોમી રમખાણોને લક્ષ્યમાં રાખીને કવિ શ્રી મુકુલ ચોક્સીએ લખેલ રચના ઘણાં વરસોથી વાંચું છું, અને રાસભાઈના કંઠે ગવાયેલ એ રચના સેંકડો વાર સાંભળી છે. આજે પણ આ રચના ખુબ જ પસંદ છે.



"આખા નગરની જલતી દીવાલોને કળ વળે,

ક્યારેક મોડી સાંજે બે માણસ ગળે મળે."



.... અહીં કવિના અંતરે આશા છે / વિશ્વાસ છે કે, જો બે અલગ કોમ ના માણસો પૂર્વગ્રહો ત્યાગી ને એકબીજાને સ્વીકારે, તો (અમદાવાદની "ભીંત પર પડેલા લોહી ના ડાઘાઓ") દુશ્મનાવટના…

હું, અને તું ,

વૃક્ષની ઓલી ડાળીઓની જેમ,

ભેળા રહી અળગા થતા રહ્યા;

દૂર ક્ષિતિજ મળવાના ભાસે,

ઘરઘર રમત્યું રમતા રહ્યા;

જોને,

એક જ આવાસ, ‘ને એક જ આકાશ તળે,

એક જ પ્યાલાનું સિંચન જે અધરો ને મળે;…

ઘૂંટ્યા કરે છે એકડો, જે માનવી, એમજ,

જીવ્યા વિના મરતો રહે તે માનવી, એમજ.

આદત રહી જે માનવીની જીદ કરવાની,

લે ક્યાં કશું શીખી શક્યો છે માનવી, એમજ.

હા, આ ઘડી ને તે ઘડી કરતો રહે છે માનવી,

ને બે ઘડીમાં જાય છે, લે માનવી, એમજ.   

છે ધાવણી થી લાકડે…

પ્રેમ અગન,
જે, પ્રિયે પામ્યા પછી,
ઓલાઈ’તી તે;
*
* 
સળગી ફરી,
રૂપ બદલી, મને 
બાળતી રહી 
*
*
આગ ભીતરે,
સમાવી શકું, મળે 
પ્રિય ફરી તો.

...જનક

એનું :

આવવું જાવવું, ડાળ પર બેસવું, 

જોઉં છું, કેટલું સહજ લાગે;



છો ભલે બે ઘડી માત્રનું આવવુ, 

ના ઘડી, તોય જો નિત્ય આવે;



ડાળ પર ઝુલવુ, કંઠમાં નાચવું, 

હર ઘડી કેટલો હર્ષ આપે;



ડાળ પર બેસવું, ને ફરી ઊડવું, 

દૂર આકાશ જૈ, પાંખ વ્યાપે;



જે મળ્યું તે ગળ્યું, અન્ય કૈં ના ગણ્યું, 

ચિત્ત માં ચૈન લૈ, રાતમાં…

મારી નજરમાં હજુય છે, જે નગર પગલાં હવે ના પડે

માણેલ દ્રશ્યો મનમાં હજુય છે, આંખો ને ભલે ના જડે.

હરેક શ્વાસે માટી મહેંકતી, હરેક પગલે ધરતી ધડકતી

પરિચિત પ્રાણ, પરિચિત પ્રેમ, હજુયે મારું જીવન ઘડે

ના બાંધી છે કોઈ અવધી, ના બંધ કરી છે કોઈ બારી

રક્તવાહિની ગલીઓ માં સબંધો ની હુંફ હજુય…

रह-ए-ख़िज़ाँ में उदासी को दफ़न करने मैं चल पड़ा,
सोचा, अपनों में सहज से गुम हो कर पीछा छोड़ेगी।

जनक

અમારી યાદમાં પણ એમને તો ફરિયાદો જ સંભળાય છે,

રહ્યો ખામોશ હું બસ એટલે જ કે મારા શબ્દો અથડાય છે;

ફરિયાદ એમણે એ કરી કે હું કદી કંઈ સમજ્યો નથી,

કેમનું સમજાવવું કે આ દિલ, અન્યોથી ક્યાં હરખાય છે.

જનક

"આ તમારા કવિતડાં મને નૈ હમજાતાં!“

મેં હોંભળ્યું હે આવું, વારંવાર.

ને વળી

‘આ લગાગાગા ય હમજાય નૈ’,

ગોખવા જાઉં ત્યાં ગાંઠો પડે”

એવુંયે હોંભળ્યું હે વારંવાર.

તો, લ્યો આ મારું નવું કવિતડું,

હાવ હરળ ભાષામાં.

લ્યો હોંભળો....

મને લાગે હે ક્યારેક, કે

હું અવળાં પગે જ હાલું તો હારુ.

લ્યો, પુછો મને કેમ એવું કહ્યું !!

કેમકે,

હવારથી માંડી ને હોંજ લગી,

ચંપલ હું ઘસડ્યા જ કરું, ને

પગમાં પડ્યા કરે છાલા.

કેમ હું એમ કરું?,…

मैं जी रहा हूँ ऐसे कि जैसे कोई कल न हो,

चैन कि नींद सोता हूँ जैसे कोई गम न हो,

हर नई किरण अब हो जैसे जन्मदिन मेरा,

जीना है अब ऐसे कि कोई ख़्वाब कम न हो।

जनक

અહં બ્રહ્માસ્મિ / अयमात्मा ब्रह्म

જે બ્રહ્મ ને ગોતી રહ્યો, તે બ્રહ્મ તું જ છે
ચેતન અને જડ ના સ્વરૂપો માંય તું જ છે
જો હામ તું રાખી શકે, પામીશ તું તને
પરમાત્મામાં જીવતો આત્માય તું જ છે

….જનક મ દેસાઈ

ના પૂછો મને કે મારું ઘર છે કે નહિ 

કશું ચાર ભીંતો ની ભીતર છે કે નહિ ?…

“તારી જરુર છે",

હા, “મને તારી જરુર છે",

એવું કહ્યાનું યાદ છે.



ચાલી રહ્યાં’તા સાથે,

શિયાળાની ઠંડી રાતે;

તે રાતે, તારો હાથ ઝાલીને,

“તારી જરુર છે",

કહ્યાનું મને યાદ છે.



અને

તારું જરા ધીમેથી ફરી ને,

નજરમાં નજર મિલાવીને,

ત્વરિત કંપન…

I shall dream of dreams,

I shall live my dreams, and 

I am living one of them now,

A dream that I have longed for;



I shall cherish the moments,

I shall share the moments,

I am sharing the one I am cherishing now,

A dream that I am living now.....



I wrote this poem for a family friend who had dreamed of becoming a…

સપનાઓ ઢેર લઇ ને બેઠો છું, તારા વિના અંધારું છે,
રાત ક્યાંક આથમી ન જાય, દિવસે ક્યાં કંઈ મારું છે ! 

જનક

મ્યાનમાં રાખી મૌન રહ્યો, ને તલવારે મને જ કાપ્યો
મૌન રહ્યો પણ યુદ્ધ ભીતરમાં, તે યુદ્ધથી આજે થાક્યો  …. જનક


ભીતરે છે જે ઘુઘવાટ,
એની ક્યાં કરું હું વાત ?
મોજાઓ જ્યાં મોકલ્યા,
ત્યાં પટ પર થયો પછડાટ ... જનક

આજે સવારે

ઘેરથી નીકળ્યો જ્યારે

જે સ્મિત જોયું, ચહેરે તમારે

તે ...કેવું મીઠું લાગ્યું ત્યારે !

ને શેરી પરથી 

ગાડીની બારીમાંથી દેખાતા 

લાગણી ઉછાળતા તમારા હાથ ને 

સાથ આપવા, 

મેં પણ જે હાથ-સાદ આપ્યો 

તે ...પડઘાઈ ને પાછો આવ્યો 

જેમાં વણબોલ્યું તમારું 

‘આવજો' સંભળાયું

..’ને મને સંભળાયું 

કે “વહેલા ઘેર ‘આવજો' “

ને દ્રશ્ય દેખાયું

આવતી સાંજનું

ઉંબરે ઉભી…

એક મીઠો મધુર વાયરો આવીને સમી ગયો
પળભરમાં જીવનભરના તોફાનો રમી ગયો

....જનક

શબ્દોના વાવાઝોડા જોને કેવા તોફાની! 
કે તોફાને ચઢે ત્યારે જ તું મને દેખાય છે.

જનક

રજઝ છંદમાં - ગાગાલગા ગાગાલગા ગાગાલગા ગાગાલગા  

આવો, તમે જે પણ સ્વરૂપે આવશો, ગમશે મને,

ખુલ્લાં રહ્યાં આ દ્વારને ખખડાવજો, ગમશે મને.

બેઠો સજીને સાજ, હું તૈયાર છું, ક્યાં છો તમે ?

જો આવવામાં વાર ના થૈ જાયતો, ગમશે મને.

તૈયાર છે આ સાજ, ‘ને છે તાર સૌએ સૂર માં,

છેડી હ્રદયના તાર, જે ગવરાવશો, ગમશે મને.

તું આભ, હું ધરતી રહ્યો, વાતાવરણ બનશે અહીં,

વાતાવરણ તું જે ધરે, સૌ મોસમો…