રાત આખી આસપાસ સૂતાં આ ઉજાગરાને

વહેલી સવારે સંજવારી,

આંસુથી મેલા આ આંખોનાં આંગણાને,

વાળીને હમણાં પરવારી હો..

સૂરજનાં તાંતણામાં ડૂબેલી ઘટનાઓ,

ફાનસનાં અજવાળા ચૂએ;

પડછાયા ઓગળીને અંધારું થાય,

અને શમણાની ઓસરીમાં રૂએ.

બારીને ઝાપટીને ચોક્ખી કરૂં ત્યાંતો,

સેપટ ઉડે છે અણધારી હો..

રાત આખી આસપાસ સૂતાં આ ઉજાગરાને

વહેલી સવારે સંજવારી…

ચુલા પર સાચવીને કરવા મૂક્યો છે,

મેં પાછલી ઉમરનો વઘાર;

આંખોની નીચેનાં કુંડાળા શોભે છે,

વેદાનાનો લીલો…

સુખનું સરનામું આપો;

જીવનના કોઈ એક પાના પર એનો નકશો છાપો;

સુખનું સરનામું આપો.

સૌથી પહેલાં એ સમજાવો ક્યાંથી નીકળવાનું ?

કઈ તરફ આગળ વધવાનું ને ક્યાં ક્યાં વળવાનું ?

એના ઘરનો રંગ કયો છે, ક્યાં છે એનો ઝાંપો ?

ચરણ લઈને દોડું સાથે રાખું ખુલ્લી આંખો;

ક્યાંક છુપાયું હોય આભમાં તો ફેલાવું પાંખો;

મળતું હો જો મધદરિયે તો વહેતો મૂકું તરાપો !

કેટલા ગાઉ, જોજન, ફર્લાંગ કહો કેટલું દૂર ?

ડગ માંડું કે મારું છલાંગ, કહો કેટલું દૂર ?

મન અને મૃગજળ વચ્ચેનું…

મેં તો ઝેર નો કટોરો સ્હેજ પીધો, ને અંગ અંગ મીરાં ફૂટી…!

મેં તો હાથ મહીં હાથ સ્હેજ લીધો, ને ચાર પાંચ રેખા ટુટી..!

મીરાંની આંખમાંથી નીતરે છે રોજ બની વહેલી સવાર એક ઝરણું,

મીરાંનાં તંબુરથી ટુટેલાં તાર મારાં આંગણાનું બોલકણું તરણું,

રાણાને સંદેશો મોકલવા કલમ લઇ બેઠી ત્યાં શાહી સહેજ ખુટી…!

રાધા બનીને સહેજ કહું છું હું ક્હાન, ત્યાં તો પારધીએ તીર એક તાંકયું,

શબરીનાં બોરમાંથી કાંટાને કાઢ્તા જીવનનું ઝાડ ખૂબ થાક્યું,

ગિરિધર નાગર ને રીઝ્વવા નાચું ત્યાં ઘુંઘરુની ગાંઠ એક…

એક પ્રખ્યાત વક્તાએ હાથમાં ૧૦૦૦ રૂપિયાની નોટ

રાખીને ભાષણ આપવાનું શરુ કર્યું. આખો સભાખંડ

ચિક્કાર ભરેલો હતો. ભાષણ શરુ કરતાજ તેમને

હાથમાં પકડેલી સોની નોટ બતાવતા પૂછ્યું, “કોને

જોઈએ છે આ ૧૦૦૦ રૂપિયાની નોટ ?”

ધીમે ધીમે એક પછી એક હાથ ઉપર થવા લાગ્યા.

એમને કહ્યું, “ભલે, જેટલાએ હાથ ઉપર કાર્ય છે તે

બધાને હું આ ૧૦૦૦ ની નોટ આપીશ પણ એ

પેહલા…

આપી આપીને તમે પીંછું આપો

સજન ! પાંખો આપો તો અમે આવીએ…

ચાંદો નીચોવી અમે વાટકા ભર્યા

ને એને મોગરાની કળીએ હલાવ્યા,

આટલા ઉઝરડાને શમણું ઓઢાડી

અમે ઊંબરની કોર લગી લાવ્યાં

આપી આપી ને તમે ટેકો આપો

સજન ! નાતો આપો તો અમે આવીએ…

કાગળમાં કાળઝાળ રેતી વિંઝાય

અને લેખણમાં છોડી છે લૂ;

આંગળિયું ઓગળીને અટકળ થઈ જાય

અમે લખીએ તો લખીએ પણ શું ?

આપી આપી ને તમે…

તારી હથેળીને દરિયો માનીને કોઇ ઝંખનાને સોંપે સુકાન;

એને રેતીની ડમરીનો ડૂમો મળે, એનો અલ્લાબેલી.

ખજૂરીની છાયામાં વરસે છે ઝાંઝવા ને વેળુમાં તરસે છે વ્હાણ;

કૂવાથંભેથી હવે સોણલાં રડે ને કોરી આંખોને અવસરની જાણ.

તારી હથેળીને રેતી માનીને કોઇ ઊંટોના શોધે મુકામ;

એને કોરીકટ માછલીની જાળો મળે, એનો અલ્લાબેલી.

કોની હથેળીમાં કોનું છે સુખ, કોને દરિયો મળે ને કોને રેતી?

વરતારા મૌસમના ભૂલી જઇને એક ઝંખનાને રાખવાની વ્હેતી.

તારી હથેળીને કાંઠો માનીને કોઇ લાંગરે ને ઊઠે…

તુજ બેવફાઈમાં છે વ્યથા કોણ માનશે!
જે જોઈ છે મેં તારી દશા કોણ માનશે?

મારા ગુનાહો જોઈ, મને બેશરમ ન માન,
સાથે જ ભોગવું છું સજા કોણ માનશે?

દિલ મારું, પ્રેમ મારો, અને એમની શરત!
મેં ખુદ કહી છે કેટલી ‘ના’ કોણ માનશે?

વરસો થયા હું જેમની મહેફીલથી દૂર છું,
ત્યાં પણ હજી છે મારી જગા કોણ માનશે?

છે ખુશનસીબ વ્યક્ત કરે જે ઉદારતા,
દિલમાં રહી ગઈ તે દયા કોણ માનશે?

જે વાત પર બધાએ શિખામણ દીધી ‘મરીઝ’,
સંમત હતો હું એમાં ભલા કોણ માનશે?